ငါးမြီးျမဴရီးနန္႕ ငရို႕ပတ္၀န္းက်င္

ရခိုင္ျပည္၏ အဓိကစီးပြားရီးစြာ လယ္ယာလုပ္ငန္းနန္႕ ရီလုပ္ငန္းျဖစ္ပါေရ။ သဘာ၀အေေလွ်ာက္အျဖစ္တည္ဟိနိန္ေရ ရခိုင္ရိုးမ ေတာင္တန္းႀကီးနန္႕ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ၾကားက ကမ္းရိုးတန္းရခိုင္ေဒသစြာ သားငါး၊ စပါး၊ဆန္ရီ ေပါၾကြယ္၀ေရ ေဒသတခု ျဖစ္ပါေရ။ ေယဒါေလ့ေသာ တခါတရီမာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈနန္႕ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္မ်ိဳးမ်ိဳးတိကို ႀကံဳတိြကတ္ရေရ။ လယ္ယာ လုပ္ငန္း တိုးတက္ဖို႕၊ ရီလုပ္ငန္း တိုးတက္ဖို႕အတြက္ အရင္းအႏွီးနန္႕ နည္းပိုင္ညာ တိလိုအပ္လာဘာေရ။ ယင္းခ်င္းတိအပါအ၀င္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္မႈ အနည္းဆံုး နည္းလမ္းတိလည္း လိုအပ္လာပါေရ။


ရီလုပ္ငန္းမာ ငါးဖမ္းလုပ္ငန္း၊ ငါးပဇြန္မြီးျမဴရီးလုပ္ငန္းတိ တိုးတက္လုပ္ေဆာင္ဖို႕ တာစူးလာကတ္ေတ။ ငါးပဇြန္မြီးျမဴရီး လုပ္ငန္းတိကို လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္လာေက သတိထားရဖို႕ အေၾကာင္းအရာတိ ေပၚလာႏိုင္ပါ။ ယင္းငါး၊ပဇြန္မီြးျမဴရီးလုပ္ငန္းစြာ သဘာ၀ပတ္၀န္း က်င္ကို ထိခိုက္ႏိုင္ေရဆိုစြာကို နားလည္ဖို႕လိုလာပါေရ။ ရခိုင္ျပည္မာ ပဇြန္ကို သဘာ၀အေလ်ာက္မြီးျမဴရီးစနစ္က အမ်ားဆံုးပါ။ ယင္းသဘာ၀ ပဇြန္မြီးျမဴရီးစနစ္ေၾကာင့္ ရခိုင္ကမ္းရိုးတမ္းေဒသတိမာ ဟိန္႕နီေရ ျပားေတာတိ ကုန္းခမ္းလားခေရဆိုစြာ သတိထားကတ္ရပါဖို႕။ ရခိုင္ျပည္ သစ္ေတာဌာနနန္႕ ဆည္ေျမာင္းဦးစီးဌာနရို႕က ျပားေတာတိ ျပဳန္းလားခယာလို႕ ေျပာစြာကို လက္မခံကတ္ပါ။ ျပားေတာတိ ကုန္းခမ္းလားေရ၊ ေလ်ာ့နည္းလားေရရာေျပာေရ။ အမွန္က ျပဳန္းတီးလားခစြာပါယာ။ မဆင္မျခင္ ျပားေတာတိကို ခြတ္ပနာ ပဇြန္မြီးပလိုက္ကတ္လို႕ျဖစ္ရစြာလို႕ မွတ္လိုက္ဖို႕ဗ်ာယ္။ အယင္တလိုင္းက ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕နယ္မာ ရီခ်ိဳ ငါးမြီးျမဴရီးလုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ရြက္လာကတ္ေတလို႕ နရိဥၥာရာ သတင္းမာ ဖတ္လိုက္မိေရ။ ဇာပဲျဖစ္ျဖစ္ စီးပြားရီးအရ စိုင္းစားေက ေကာင္းေရလကၡဏာပါ။ ေဒမြီးျမဴရီးေၾကာင္း ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေရ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးတိကို ကာကြယ္ႏိုင္ေက သဘာ၀ပတ္၀န္း က်င္အတြက္ အက်ိဳးဟိပါေရ။ မီြးျမဴရီးကန္တိက ထြက္ေပၚလာေရ ရီဆိုးရီညစ္တိကို သန္႕စင္ႏိုင္ဖို႕လိုအပ္ေတပိုင္။ ငဇာေၾကာင့္ ရီညစ္ပတ္ေတဆိုစြာ လက္ခံဖို႕လိုေရ။ ေကၽြးလိုက္ေတငါးဇာ တိကို ငါးတိစြာ အားလံုးမစားႏိုင္ပါ။ က်န္ခေရ ငဇာတိေၾကာင့္ ကန္မာဟိေရရီစြာ ညစ္ညမ္းလာပါေရ။ အဓိက ငဇာမာ ဓါတုေဗဒ ပစၥည္းတိပါေက သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိခိုက္ႏိုင္ပါေရ။ ယင္းေၾကာင့္ ငါးကန္က ထုတ္ပလိုက္ေတ ညစ္ညမ္းရီတိကို သန္႕စင္ဖို႕လိုပါေရ။ ငါးတိ ေရာဂါမျဖစ္ရေအာင္၊ ငါးတိ ရိနာမျဖစ္ရေအာင္ ကာကြယ္ဖို႕လဲ လိုအပ္ပါေရ။ ငါးတိ ရိနာျဖစ္ေက ၾကက္ရိနာျဖစ္စြာပိုင္ယာ ကူးစက္စြာ ကေကာင္းယင္ပါေရ။ ငါးကန္တကန္မာ ငါးတိ ရိနာျဖစ္လာဗ်ာယ္ဆိုေက တျခားငါးကန္တိနန္႕ ျမစ္၊ေခ်ာင္းတိကို ယင္းေရာဂါတိ တခ်က္ေခ်နန္႕ျပန္႕လားႏိုင္ပါေရ။ ယင္းေၾကာင္းေဒနီရာမာ ေရာဂါျဖစ္ေပၚလာယာဆိုေက ကာကြယ္ဖို႕ နည္းပိုင္ညာတိ လိုအပ္လာပါေရ။ ေဒပိုင္နည္းပိုင္ညာတိနန္႕ မြီးျမဴေက စီးပြားရီးအရ ေကာင္းေရပိုင္။ တဖက္ကလည္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိခိုက္မႈ အနည္းဆံုးျဖစ္လာႏိုင္ပါေရ။ သဘာ၀ပတ္က်င္ထိခိုက္လာဗ်ာယ္ဆိုေက ငရို႕နီထိုင္ေရလူ႕ပတ္၀န္းက်င္နန္႕ သက္ဟိ ပတ္၀န္းက်င္တိကိုလည္း ထိခိုက္လာႏိုင္ပါေရ။


ရခိုင္ျပည္ သဘာ၀သစ္ေတာတိ ျပဳန္းတီးလာရစြာေရ မဆင္မျခင္ ျပားေတာတိကို ခြတ္ပနာ ပဇြန္မြီးျမဴးျခင္း၊ ထင္းထုတ္လုပ္မႈနန္႕ လယ္ယာၿမီ ေဖာ္ထုတ္မႈတိေၾကာင္း ျဖစ္ပါေရ။ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္တိ မထိခိုက္လားေအာင္ ငါးမြီးျမဴစြာတိကိုလဲ ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ မြီးျမဴကတ္ဖို႕ တိုက္တြန္းပါေရ။ ပဇြန္မီြးျမဴရီးေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္၊ ငါးမြီးျမဴရီးေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္ က်ေရာက္လာဖို႕ ေဘးအႏၱရာယ္တိစြာ ရခိုင္ျပည္သူ၊သားရို႕ ေခါင္းထက္မာ က်ေရာက္လာဖို႕ဆိုစြာ သတိထားယင္း လုပ္ေဆာင္ကတ္ပါ။ ေဘးအႏၱရာယ္စြာ လူသားတိအေပၚတြင္သာမက ေဂဟနစ္ေၾကာင့္ သက္ဟိသတၱ၀ါရို႕အေပၚမာပါ က်ေရာက္ႏိုင္ပါေရ။


Pataglo(10/7/2010)

သစ္ေတာ သယံဇာတတိကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္စြာမွာ ျပည္သူလူထုတိ ပူးေပါင္းပါ၀င္ရန္လိုအပ္ပါေရ

ရခိုင္ျပည္တြင္ စုစုေပါင္းသစ္ေတာဖုံးလႊမ္းဧရိယာ ၈၄၇၁ စတုရန္းမိုင္ဟိန္႕ပါေရ။ ႀကိဳး၀ိုင္းသစ္ေတာဧရိယာက ၁၀၃၂ စတုရန္းမိုင္ (၇.၃%)နန္႕ အျခားသစ္ေတာ ၇၄၃၉ စတုရန္းမိုင္ ဟိန္႕ပါေရ။ သစ္ေတာသယံဇာတကို ထိန္းသမ္းေရလူကနည္းပနာ သံုးစြဲေရလူတိက မ်ားၿပီးေက ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ရဖို႕ ဧရိယာကလဲ က်ယ္၀န္းသျဖင့္ ေရရွည္မွွာ တခုပိုင္လဲ ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႕မဟုတ္ပါ။ ယင္းခ်င့္ေၾကာင့္ သစ္ေတာတိလည္း တနိန္႕ထက္တနိန္႕ ပ်က္စီးနီပါေရ။

ႏွစ္စိုင္ႏွစ္တိုင္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ပ်က္စီးလားခေရ သစ္ေတာတိကို ေဒသျပည္သူ အစုအဖြဲ႕ပိုင္ စိုက္ခင္းတည္ေထာင္ျခင္းနန္႕ သဘာ၀သစ္ေတာ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ျခင္းလုပ္ငန္းတိကို ျပည္သူတိနန္႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈျဖင့္ သစ္ေတာတိအုပ္ခ်ဳပ္လုပ္ကိုမႈ Participatory Forest Management ကိုစတင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ က်င့္သံုးျခင္းနန္႕ သစ္ေတာတိ ပ်က္စီးမႈတိကို ေလ်ာ့နည္းစီႏိုင္ပါေရ။

အဂုအခါ သစ္ေတာက႑မွာ ျပည္သူတိ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္လာႏိုင္ရီးနန္႕ပတ္သက္ပနာ
၁၉၉၂ ခုႏွစ္ သစ္ေတာဥပေဒ။
၁၉၉၅ ခုႏွစ္ သစ္ေတာနည္းဥပေဒ။
၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ေဒသျပည္သူအစုအဖြဲ႕ပိုင္ သစ္ေတာလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ညြန္ၾကားခ်က္တိနန္႕ ျမန္မာ့သစ္ေတာ မူ၀ါဒ ၁၉၉၅ တိကို ထုတ္ျပန္ထားၿပီးျဖစ္ပါေရ။ သစ္ေတာက႑ဖြံ႕ၿဖိဳးရီးနန္႕ သစ္ေတာကာကြယ္ထိန္းသိမ္းျခင္းလုပ္ငန္းတိမွာ ျပည္သူတိက ႏိုးၾကားစြာ ပူးေပါင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ဖို႕ အတိအလင္းေဖာ္ျပထားပါေရ။

အထက္ပါ ဥပေဒ၊နည္းဥပေဒတိနန္႕ ေဒသအစုအဖြဲ႕ပိုင္ သစ္ေတာတိ တည္ေထာင္ပနာ ျပဳန္းတီးနီေရ ျပားေတာ ဧရိယာနန္႕ က်န္ဟိန္႕နီေရ ႀကိဳး၀ိုင္း ျပားေတာ ဧရိယာတိကို ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းႏိုင္ပါေရ။

Pataglo(2/16/2010)

ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕သို႕ခရီးတေခါက္

စစ္ေတြၿမိဳ႕က ေအာင္တံခြန္သေဘၤာနန္႕ မိုးထသား(၆)နာရီေက်ာ္ကထြက္လာစြာ ေျမပုံကို နိန္႕ျခင္းဖက္မွ ေရာက္ေတ။ ေျမပံုၿမိဳ႕ သေဘၤာဆိပ္တြင္ ေဖာင္ေတာ္ကို ျပဳျပင္နီကတုန္းျဖစ္ေတ။ ဆိုင္ကလုန္း တိုက္လားလို႕ ပ်က္စီးလားစြာဘာလတ္။ ေျမပံုၿမိဳ႕ကမွ လိႈက္လဲွစြာ ႀကိဳဆိုပါ၏ ဆိုင္းဘုတ္တင္ဖို႕အတြက္ အုတ္နန္႕ ျပဳလုပ္နီ တုန္းျဖစ္ေတ။ ေျမပံုၿမိဳ႕ သေဘၤာဆိပ္မာ အပင္တိမဟိန္႕ေရအတြက္နန္႕ အရိပ္ခုိလုံဖို႕နီရာလဲေသာ့မဟိန္႕။ ပူ လည္းပူျပင္းသည္။ ခရီးကလဲေသာ့ ေက်ာက္ျဖဴကို ဆက္လားရဖုိ႕သိမ္း။ သေဘၤာက ေျမပံုမာ ညမအိပ္ေတအ တြက္နန္႕ သေဘၤာဆိပ္ကနီပနာ အ၀ီးအႏွံကိုလားလို႕လဲမျဖစ္။ ေယနန္႕ဇု သေဘၤာဆိပ္ကနီပနာ ဟိုၾကည့္ေဒ ၾကည့္နီစြာမာ သတိတခုထားမိေရ။ ေျမပံုၿမိဳ႕ အရွိဖက္မာ ေတာင္ညိဳေတာင္တန္းက စိန္းလမ္းစိုေျပလ်က္ဟိန္႕ ေရ။ ၿမိဳ႕ကမ္းနားတေလ်က္မာ ျပားေတာအပင္တိ တပင္ေခ်ကိုေတာင္မတြိရ၊ မျမင္ရစြာကို သတိထားမိေရ။ ဗိုက္ ျပင္(က်ဳပ္ျပင္)တိကိုရာ တြိရဘာေရ။ ကမ္းနားတေလ်ာက္မာ သေဘၤာကပ္ရန္ ေဖာင္ေတာ္(ျပဳျပင္နီ)တခုနန္႕ အဓိက ဘုတ္ဆိပ္ႏွစ္ခုဟိန္႕ဘာေရ။ ဘုတ္ဆိပ္ကို ဆင္းဆင္း၊ တက္တက္ ေဖာင္ေတာ္ခ ေကာက္ဘာေရလတ္။ တေယာက္ကို အတက္(၅၀)က်ပ္၊ အဆင္း(၅၀)က်ပ္ပီးရဘာေရလတ္။ ယင္းဘုတ္ဆိပ္တိမာ အရက္ဆိုင္တိ၊ ပဇြန္းဒိုင္တိက နီရာယူပနာ စည္ကားနီစြာကိုျမင္ရဘာေရ။ ျမစ္ထဲမာလဲေသာ့ ရီတပ္က သေဘၤာတစီးက လာသ မွ် ဘုတ္တိ၊ သမ္ဗန္တိကို တန္႕ခိုင္းပနာ ဖဲသာေကာက္နီေရ။ ယင္းသေဘၤာေရ အခ်က္အခ်ာက်ေရ ေလာင္း ဒရိတ္ရြာ အထက္ပိုင္းနန္႕ ေျမပံုၿမိဳ႕ေအာက္ပိုင္း(ေျမပံုနန္႕ေလာင္းဒရိတ္ျဂား)မာ စခန္းခ်ထားေရ နီရာက လာပ နာ ဖဲသာေတာင္းစားနီစြာဘာလတ္။

ေျမပံုၿမိဳ႕က ေအာင္တံခြန္သေဘၤာနန္႕ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ကို စီးလာဘာေရ။ အခိ်န္က နိန္႕ခင္းဖက္ျဖစ္လို႕ ကေကာင္းပူဘာေရ။ သေဘၤာလားေရ လမ္းေၾကာင္းတေလ်ာက္မာ ျပားေတာတိကိုတိြရဘာေရ။ ျမစ္ကမ္းနား တေလ်ာက္မာယာ ျပားေတာတိကို ျမင္ရၿဗီးေက အတြင္းပိုင္းက်ေက ပဇြန္တာတိ၊ လယ္ျပင္တိကို ျမင္ရဘာေရ။ တခ်ိဳ႕နီရာတိမာ ပိုက္ေသတိ ငါးရွာနီစြာကိုလဲေသာ့ တြိရဘာေရ။ ညဇာသားနီ၀င္လို႕ မိုးခ်ဳပ္စြာနန္႕ ေနာင္ ေတာ္ႀကီး၊ ေနာင္ေတာ္ေခ်ျမစ္ကို ေရာက္ဘာေရ။ ေနာင္ေတာ္ျမစ္ကို သေဘၤာက ညိန္႕ခါသားျဖတ္ဘာေရ။ လိႈင္း စေကေခ်ထလို႕ တခ်က္တခ်က္ သေဘၤာကို ဘယ္လွိမ့္၊ညာလွိမ္႕ျဖစ္ဘာေရ။ သေဘၤာထက္က ၾကည့္လိုက္ေက အာကာတခြင္လံုး ၾကယ္တိက လႊမ္းမိုးနီရာယူထားကတ္ေတ။ ေယေကလဲေသာ့ သတင္းကၽြတ္လ ဆန္းစရက္ ျဖစ္ေတအတြက္ေၾကာင့္ မ်က္ခံုးသဏၭာန္ဟိန္႕ေရ စႏၡာေခ်က ပင္လယ္ထဲကို ၀င္လားဖို႕ အခ်ိန္ယူနီဘာေရ။

ညဆယ္နာရီေက်ာ္ေလာက္မာ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ ငလပြိဆိပ္ကမ္းကိုေရာက္ဘာေရ။ ငလပြိဆိပ္ကမ္းက ဆုိင္ကယ္ တစီးငွားပနာ သငယ္ခ်င္းအသိအိမ္ကိုလားေရ။ သငယ္ခ်င္းဆိုေကလဲေသာ့ ငယ္ေပါင္းမဟုတ္ဘာ။ ႀကီးေပါင္း ဘာ။ ေယေကလဲေသာ့ ငယ္ေပါင္းပိုင္ ခ်စ္ခင္မင္ကတ္ဘာေရ။ အကၽြန္႕ကိုလဲေသာ့ ငယ္ေပါင္း သငယ္ခ်င္းပိုင္ ခင္မင္ဘာေရ။ သငယ္ခ်င္းက အစစအရာရာ ကူညီပီးဘာေရ။ ေက်ာက္ျဖဴသားတိ ေစတနာအရင္းခံေကာင္း ကတ္စြာကိုလဲသိခရဘာေရ။ ဇာနီရာကိုလားလား အကၽြန္႕သငယ္ခ်င္းက စီစိုင္ပီးေရ။ လိုက္ပို႕ပီးဘာေရ။ သငယ္ ခ်င္းႏွစ္ေယာက္ ဆိုင္ကယ္တစီးနန္႕လားကတ္စြာ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ အားလံုးစံုလားေရ။ ၿမိဳ႕ထဲမာေတာ့ နာရီစင္ တခုတြိရဘာေရ။ လမ္းတိကေတာ့ ေကာင္းစြာေတာ့မဟုတ္။ ေယေကလဲေသာ့ တပ်င္းပ်က္စီး နီစြာေတာ့ မဟုတ္ဘာ။ ေက်ာက္ျဖဴေထာင္ဖက္ကိုလဲေသာ့ ေရာက္ခဘာေရ။ ပင္လယ္ကမ္းနားဖက္ကို လဲေသာ့ေရာက္ ဘာေရ။ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕သူ၊သားတိ စကားေျပာစြာ ကေကာင္းယဥ္ေက်းဘာေရ။ တခ်ိဳ႕စကားအသံုး အႏႈန္း တိကေဒါ့ခါ ဗမာ(ေအာက္သား)စကား အသံုးအႏႈန္းမ်ား သုံုးကတ္ေတထင္ဘာေရ။ "ဟုတ္ကဲ့၊ ဦးေလး" ဆိုေရ အသံုးအႏႈန္းကိုလဲ သံုးကတ္ဘာေရ။ ယင္းေ၀ါဟာရကို ေျမပံုၿမိဳ႕ သေဘၤာဆိပ္မာလဲေသာ့ ၾကားခဘာေရ။ ယင္းစ ကားေရ ေဒသသံုးစကားမဟုတ္ဘာ။ ၾကက္ငွက္တုတ္ေကြးပိုင္ ကူးစက္လာစြာယာျဖစ္ေတ။ ဟုတ္ကဲ့ ဦးေလး ဆိုေရ စကားစြာ ေျမပံုၿမိဳ႕အထိ ကူးစက္ခံနီရဘာယာ။

ညဇာဖက္ သငယ္ခ်င္းနန္႕ လဖက္ရည္ဆိုင္ထုိင္ကတ္ပါေရ။ ညဇာဖက္ ၉နာရီခြဲမာ ကမၻာ့ဖလား ၿခီစစ္ပြဲ အဂၤလန္နန္႕ ၾသစေတးလ် ေဘာလံုးပြဲကို ၾကည့္ျဖစ္ဘာေရ။ ၾကည့္နီယင္းနန္႕ အႏိုင္အရႈံးးကို မသိလုိက္ရဘာ။ ဇာေၾကာင့္လဲဆိုေက တီဗီ ၾကည့္နီယင္းနန္႕ မီးသီလားေရ။ မီးပီးစြာက ၁၀နာရီအထိယာပီးေရလတ္။ ေယနန္႕ဇု ဆံုးေအာင္မၾကည့္လိုက္ရဘာ။ ရနံဆီလဲစ်ီးတက္ေတလို႕ေျပာေရ။ တဂါလံကို ၅၈၀၀က်ပ္ထိ တက္လားေရ လို႕ေျပာေရ။

ေနာက္တရက္မုိးသတ္ဖက္ ၈နာရီေက်ာ္မာ အံဖြယ္သာေမာ ကံ့ေကာ္ေတာဘုရားကို သငယ္ခ်င္းနန္႕ တတူ ဘုရားဖူးခီဘာေရ။ လမ္းတေလ်ာက္မာ စစ္တပ္နီရာတိေဒးယာ တြိခဘာေရ။ သီဟိုစိုက္ခင္းတိကိုလဲ တြိျမင္ခ ဘာေရ။ ကံ့ေကာ္ေတာဘုရားမာ ဆုေတာင္းခဘာေရ။ ဘုရား၊တရား၊သံဃာကို ႀဟိခိုးၿဗီးေက ဆုေတာင္းဘာေရ။ "ရခိုင္ျပည္အယင္လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ဘာဇီ"လို႕ ဆုေတာင္းခဘာေရ။ ဆုေတာင္းနီယင္းနန္႕ ဆုေတာင္းလို႕ ၿဗီးခါနီး မာ သံစိုင္ထုသံက ထြက္ေပၚလာဘာေရ။ အကၽြန္႕စိတ္ထဲမာ ကံ့ေကာ္ေတာဘုရားမာ ဆုေတာင္းစြာ ျပည့္ယာလို႕ ထင္ခဘာေရ။ အကၽြန္႕လဲေသာ့ ဘုရားဘားမာ ဆုေတာင္းေရအခါတိုင္း ယင္းဆု(ရခိုင္ျပည္အယင္ လြတ္ေျမာက္ ဘာဇီ)ကို အၿမဲေတာင္းဘာေရ။ ေက်ာက္ေတာ္ မဟာမုနိဘုရားကို ဖူးခါလဲေသာ့ ယင္းဆုကို ေတာင္းခဘာေရ။ ကံ့ေကာ္ေတာဘုရားမာ အမွတ္တရ ဓါတ္ပံုတိရုိက္။ ယၿဗီးေက ဘုရားသမိုင္းစာအုပ္နန္႕ ဘုရားပံုေတာတိကိုလဲ ေသာ့ ၀ယ္ခဘာေရ။ အလွဴဖဲသာလဲေသာ့ လွဴခဘာေရ။ ကံ့ေကာ္ေတာဘုရားကအျပန္ ေက်ာက္တလံုးဘုရားကို ၀င္ဖူးကတ္ဘာေရ။ ေက်ာက္တလံုးတည္းမာ ဘုရားတိထြင္ထုထားဘာေရ။ ရခိုင္ဘုရင္တိ လက္ထက္က နာေမ ေက်ာ္လက္သမား ငါးရာတိ တညတည္းနန္႕ ထြင္းထုခေရလို႕ ဆိုကတ္ဘာေရ။ အံ့ၾသဖို႕ေကာင္းေရ လက္ရာ တိဘာ။ ေက်ာက္တလံုးဘုရားမာ ရညွိတိနန္႕ ရွိေဟာင္းအမြိအႏွစ္တိကို တန္ဆာဆင္ထားဘာေရ။ ေက်ာက္ တလံုးဘုရားမာလဲ ရခုိင္ျပည္ႀကီးအယင္ လြတ္ေျမာက္ ဘာဇီလို႕ဆုေတာင္းခဘာေရ။ ယင္းဘုရားကအျပန္ သာ သနာ ၂၅၀၀ ဘုရားကိုလဲေသာ့ ၀င္ဖူးခဘာေရ။ ပင္လယ္ကမ္းနားဟိန္႕ ေတာင္ကုန္းထက္မာ တည္္ထားကိုး ကြယ္ထားဘာေရ။ ေဒဘုရားမာ ႏွစ္တိုင္း ၀ါကၽြတ္လတြင္ ဘုရားပြဲက်င္းပေရလုိ႕ သိရဘာေရ။ ယင္းဘုရားကုန္း ထက္ ပင္လယ္က တုိုက္ခတ္လာေရ လီတ၀ီ၀ီေခ်တိကို ခံစားႏိုင္ဘာေရ။ ယင္းကုန္းက ၾကည့္လိုက္ေက ၾကည္ လင္လွပေရ ပင္လယ္ျပင္ကို ျမင္တိရဘာေရ။ ေလာင္းတိ ရြက္တိုက္ပနာ ကိုယ္လိုရာခရီးကို လားနီကတ္စြာ ကိုလဲေသာ့ ျမင္ရဘာေရ။ ရြက္မပါေရ ဘုတ္တိကလဲ ထုိနည္းလေကာင္း လိုရာခရီးကို ေမာင္းနီကတ္ဘာေရ။ ေတာင္ကုန္းတျခားတဖက္မာ စစ္တပ္ပိုင္ၿမီတိ။ ဟင္းျခင္းတိကိုလဲျမင္ရဘာေရ။ ယင္းဘုရားကနီပနာ ေက်ာက္ ျဖဴၿမိဳ႕ကို ျပန္လာကတ္ဘာေရ။

ေနာက္တရက္နိန္႕မာ သငယ္ခ်င္းနန္႕ ေက်ာက္ျဖဴ ရႈခင္းသာကို လားကတ္ဘာေရ။ ရႈခင္းသာမာ ပင္္လယ္လီကို ရႈဖို႕ ၁၊နာရီ၊ ၂နာရီေလာက္ အခ်ိန္ျဖဳန္းခကတ္ဘာေရ။ ပင္လယ္ဖက္ကို မ်က္ႏွာမူဘနာ သငယ္ခ်င္းႏွစ္ေယာက္ စကားေခ်တိကို ေျပာျဖစ္ခဘာေရ။ ရခိုင္ျပည္ သံယံဇာတေပါၾကြယ္၀ေရအေၾကာင္း၊ သဘာ၀ဓါတ္ငြိ႕ ထြက္ေတ အေၾကာင္း၊ ယင္းဓါတ္ငြိ႕ကို ေဒး၀ူးကုမ္ပဏီက တူးေဖာ္ဖို႕ျပင္နီေရအေၾကာင္း၊ ဓါတ္ငြိ႕ဒင္မက ေရႊျဖဴဘာ ထြက္ ေတအေၾကာင္း စေရစေရ အေၾကာင္းတိကို သငယ္ခ်င္းႏွစ္ေယာက္ထိုင္ပနာ ေျပာျဖစ္ခကတ္ဘာေရ။ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္မာ ရီတြင္းတူးစြာကေတာင္ ဓါတ္ငြိ႕ထြက္ေတအေၾကာင္းေျပာျဖစ္ခကတ္ဘာေရ။ ေဒေလာက္ သံယံဇာတေပါၾကြယ္၀ေရ ရခိုင္ျပည္မာ ရခိုင္သူ၊သားတိ ဆင္းရဲနီရေရအေၾကာင္းတိလဲပါဘာေရ။ တကယ္လို႕ ရာ ရခိုင္ျပည္သူ၊သားတိက ေဒသံယံဇာတတိကို ပိုင္ဆုိင္ခြင့္ရကတ္ဖို႕ဆိုေက မတ္ရို႕ငါ့ရို႕အဂုထိုင္နီေရ ပင္လယ္ ကမ္းနားမာ အမ်ားျပည္သူတိ အပန္းေျဖပနာ စည္ကားလုိ႕ဟိန္႕လီဖို႕။ အဂုဂါးေဒနီရာမာ ေျခာက္ပနာ လူလဲမ ဟိန္႕၊ သွ်င္လဲမဟိန္႕ျဖစ္နီေရ။ ျပည္သူျပည္သားတိ ဆင္းရဲနီကတ္ေတခါ အပန္းေျဖဖုိ႕မေျပာေက့ တနပ္စား ဖို႕စြာကို မနည္းရုန္းကန္နီကတ္ရေရ။ ေယနန္႕ဇု ေဒပိုင္ ပင္လယ္ကမ္းနားတိကို ဇာပိုင္ေရာက္ႏိုင္ဖို႕ေရာင္ ေျပာကတ္ယင္း နာရီစေကေခ်ေလာက္ကို ပင္လယ္လီနန္႕အတူ သံုးျဖဳန္းပနာ အိမ္ကိုျပန္လာကတ္ဘာေရ။ ေနာက္တနိမာ မလိခနန္႕ အျပန္ခရီးကို လိုက္ပါလတ္ေတ။

မွတ္ခ်က္၊ ေက်ာက္ျဖဴသို႕၂၀၀၅ခုႏွစ္က လားခီစြာကို Diary စာအုပ္မာရီြးထားစြာကုိ ျပန္ပနာေဖာ္ျပလိုက္စြာဘာ။
Pataglo(2/11/2010)

တရားမ၀င္ပဇြန္မြီးျမဴရီး

တရားမ၀င္ပဇြန္မြီးျမဴရီးဆိုစြာ အစခါ အကၽြန္လဲေသာ့ နားမလည္ပါ။ ဇာေၾကာင့္လဲဆိုေက ပဇြန္ကန္လုပ္ေတ လူတိုင္း ၿမိဳ႕နယ္သက္္ဆိုင္ရာအာဏာပိုင္တိဘားက ခြင့္ျပဳခ်က္နန္႕ ပဇြန္မြီးျမဴရီးလုပ္နီကတ္ေတအတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းပိုင္ဆိုေက ဇာခ်င္းကို တရားမ၀င္ပဇြန္မြီးျမဴရီး လို႕ေခၚပါေရလဲ။ စေက့ေခ်ေလာက္ လိလာၾကည့္ မိပါေရ။ ၁၉၇၀ ၀န္းက်င္ေလာက္က ကမၻာ့ဘဏ္အကူအညီနန္႕ ရခိုင္ျပည္မာ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးရီးလုပ္ငန္းတိ ေဖာ္ထုတ္ခပါေရ။ ေပါက္ေတာၿမိဳ႕နယ္၊ ေျမပံုၿမိဳ႕နယ္ အျပင္တျခားၿမိဳ႕နယ္တိမာလဲေသာ့ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးရီး စီမံကိန္းကို အာဏာရူးေန၀င္းက ျပဳလုပ္ခဘာေရ။ ယင္းလယ္ၿမီတိေရ အဂုအခ်ိန္ထိ လယ္ၿမီအျဖစ္တည္ ဟိန္႕နီပါသိမ့္ေရ။ ေျပာရဖို႕ဆိုေက လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးရီးနန္႕ ဆည္ေျမာင္းဌာနမာ လယ္စရင္းေပါက္ၿဗီးသားဘာ။ တခ်ိဳ႕လယ္ၿမီကို ထြန္ယက္စိုက္ပ်ိဳးျခင္းမျပဳကတ္ပါယာ။ အေၾကာင္းက သဘာ၀ေဘးဆိုးတိေၾကာင့္ လယ္မ လုပ္ႏိုင္ကတ္ပါ။ ဥပမာ ေျမပံုၿမိဳ႕နယ္၊ ငမန္းရဲကၽြန္းရီျမွဳပ္ေတခါ လယ္ယာၿမီတိပ်က္စီးလားပါေရ။ ယင္းခ်င့္ကို တခ်ိဳ႕ လယ္လုပ္ကတ္သိမ္းေရ။ တခ်ိဳ႕က ေ၀းသထားကတ္ေတ။ ေ၀းသထားေရ လယ္ၿမီတိမာ သဘာ၀ အေလ်ာက္ ျပားေတာတိက ျပန္ပနာရွင္သန္ေပါက္ေရာက္ႀကီးထြားၿဗီးေက ေတာျဖစ္နီဘာေရ။ ပဇြန္မြီးျမဴရီး ေၾကာင့္ နဂိုက ဟိန္႕နီေရ ျပားေတာဒင္မကနန္႕ အသစ္ေပါက္ေရာက္နီေရျပားေတာတိဘာ ျပဳန္းတီးလားခရ ပါေရ။

၁၉၉၂-၁၉၉၃ ေနာက္ပုိင္းေလာက္မာ ေျမပံုၿမိဳ႕နယ္မာ ပဇြန္မြီးျမဴရီးေခတ္ထလာဘာေရ။ ေယခါ ပဇြန္မြီး ျမဴေရလူတိက ငမန္းရဲကၽြန္းမာပုန္းဆိုးထနီေရ လယ္ၿမီတိကို ပဇြန္ကန္လုပ္ပလိုက္ကတ္ေတ။ သက္္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္တိကလဲ မသိက်ိဳးကၽြန္ျပဳပနာ လာတ္စားၿဗီးေက လယ္ၿမီအျဖစ္က ပဇြန္ကန္အျဖစ္ျပဳလုပ္ပလုိက္ ကတ္ေတပါေရ။ ရိုးသားေရ လယ္သမားတိကို လိမ္စားစြာဘာခ်င့္။ လယ္သမားနန္႕ပဇြန္မြီးေရလူတိၾကားမာ ျဖစ္နီေရ အဓိကျပႆနာ တရပ္ျဖစ္ဘာေရ။ လယ္ၿမီအျဖစ္က ပဇြန္ကန္အျဖစ္ ေျပာင္းလုပ္ပလိုက္စြာကို တရားမ၀င္ ပဇြန္မြီးျမဴရီးလို႕ေျပာဘာေရ။ လယ္ၿမီမာ ပုဇြန္မြီးထားေရအတြက္ေၾကာင့္ တရားမ၀င္လို႕ ေျပာဘာ ေရ။ ယင္းပိုင္ပဇြန္ကန္အျဖစ္ ေျပာင္းပလုိက္ေတ လယ္ၿမီတိေရ အဂုထက္ထိ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးရီးနန္႕ ဆည္ ေျမာင္းဌာနမာ လယ္ၿမီအျဖစ္ စရင္းေပါက္လ်က္ဟိန္႕နီပါသိမ္းေရ။ လယ္လုပ္လို႕ စပါးအထြက္မေကာင္းေက ပဇြန္ကန္လုပ္ပလုိက္ကတ္ပါေရ။ ေဒခ်င့္ေရ တရားမ၀င္ဘာ။ ေဒပိုင္ျဖစ္နီစြာက ရခိုင္ျပည္အႏွံ႕မာျဖစ္နီေရ ျပႆနာတခုဘာ။

ပဇြန္မြီးဖို႕ဆိုေက လ/န (၃၉)နန္႕ ၿမီလြတ္ၿမီရိုင္းတိကို ေလွ်ာက္ရပါေရ။ ေအာက္ပါဇယားကိုၾကည့္ပါ။ ၂၀၀၂-၂၀၀၃ခုႏွစ္ ရခုိင္ျပည္အတြင္း ရီငန္ပဇြန္ကန္နန္႕ပတ္သက္ေရ လ/န(၃၉))နန္႕ ၿမီလြတ္ၿမီရိုင္း ေလွ်ာက္ထားမႈအၿခီအနီ

စိုင္ ၿမိဳ႕အမည္ ၿမီျပင္ဧရိယာ ခြင့္ျပဳခ်က္ရထားေရဧက စုစုေပါင္းဧက
လ/န ၃၉ (ဧက)၊ ၿမီလြတ္ၿမီရိုင္းဧက
၁။ စစ္ေတြ ၅၆၀၂ ၅၀၂.၂၁၊ ၁၂၁.၀၁ ၆၂၃.၂၂
၂။ ေပါက္ေတာ ၃၁၉၁၃ - ၅၀၀.၅၀ ၅၀၀.၅၀
၃။ ရေသ့ေတာင္ ၁၄၇၂၅ ၁၆၇.၇၈ ၃၆၆၇.၃၇ ၃၈၃၅.၁၅
၄။ ပုဏ္ဏားကၽြန္း ၁၀၉၅၃ - ၃၃၆.၀၅ ၃၃၆.၀၅
၅။ ေက်ာက္ေတာ္ - - - -
၆။ ေျမပံု ၂၄၆၅၇ ၃၁.၅၀ ၆၀၀.၄၁ ၆၃၁.၉၁
၇။ မင္းျပား ၆၂၅၅ - - -
၈။ ေျမာက္ဦး ၅၈၁ - - -
၉။ ေမာင္ေတာ ၁၅၃၀၂ ၂၁၃၆.၄၇ - ၂၁၃၆.၄၇
၁၀။ ဘူးသီးေတာင္ - - - -
၁၁။ သံတြဲ ၇၄၄ ၉၀၀.၅၃ - ၉၀၀.၅၃
၁၂။ ေတာင္ကုတ္ ၁၀၁၉၉ - - -
၁၃။ ဂြ ၂၃၈ ၄၀၅.၆၅ - ၄၀၅.၆၅
၁၄။ ေက်ာက္ျဖဴ ၁၈၀၁၈ ၅၈၈.၅၀ ၂၁၈၀.၂၁ ၂၇၆၈.၇၁
၁၅။ ရမ္းၿဗဲ ၅၉၃၉ - ၉၀.၀၀ ၉၀.၀၀
၁၆။ မာန္ေအာင္ ၅၇၈ - - -
၁၇။ အမ္း ၉၈၂၉ - - -
စုစုေပါင္း ၁၅၅၅၃၃ ၄၇၃၂.၆၄ ၇၄၉၅.၅၅ ၁၂၂၂၈.၁၉

Pataglo(2/5/2010)

ျပားေတာ သစ္မ်ိဳးတိ အသီးမွည့္ခ်ိန္ သင့္ေတာ္ေရ စုိက္ပ်ိဳးနည္းစနစ္နန္႕ စိုက္ပ်ိဳးရန္နီရာတိ

ကုလသမဂၢ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအစီအစိုင္ ကထုတ္ေ၀ေရ "စားနပ္ရိကၡာဖူလံုဖို႕ ဒီေရေတာမ်ား ထိန္းၾကစို႕" ဆိုေရ စာအုပ္ က ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပလိုက္ပါေရ။ ႀကိဳတင္ခြင့္ျပဳခ်က္ မေတာင္းခဘဲနန္႕ ေဖာ္ျပလိုက္ရေရအတြက္ ကုလသမဂၢ ဖြံ႕ၿဖိဳး မႈအစီအစိုင္ကို အႏုအၫြတ္ေတာင္းပန္အပ္ပါေရ။

ရခိုင္ျပည္ဟိန္႕ ျပားေတာတိ ျပဳန္းတီးလားခေရနီရာတိမာ လက္တြိက်က် စိုက္ပ်ိဳးဖို႕အတြက္ မွ်၀ီပီးလိုက္ပါေရ။

နံပါတ္စိုင္၊ သစ္မ်ိဳးနာေမ၊ အသီးမွည့္ခ်ိန္၊ စိုက္ပ်ိဳးနည္းစနစ္၊ သင့္ေတာ္ေရနီရာတိ၊
၁။ ျဗဴးေျခေထာက္ (ဖို) မတ္ မွ ေမ သစ္စိတိုက္ရိုက္ နိမ့္
၂။ ျဗဴးေျခေထာက္(မ) မတ္ မွ ေမ တိုက္ရိုက္ နိမ့္
၃။ ျဗဴးအုပ္ေဆာင္း တႏွစ္လံုး တိုက္ရိုက္ နိမ့္၊ လတ္
၄။ ၀ါးႀကိတ္လိမ္ ဇူလိုင္-ၾသဂက္စ္ တိုက္ရိုက္ နိမ့္၊ လတ္
၅။ ႏွံျဗဴး ဇြန္- ဇူလိုင္ တိုက္ရိုက္ နိမ့္၊ လတ္
၆။ ျဗဴးၾကက္တက္ (ခ)
ျဗဴးေရႊ၀ါ မတ္- ဧၿပီ တိုက္ရိုက္ နိမ့္၊ လတ္
၇။ မဒမ ဇြန္-ဇူလိုင္ တိုက္ရိုက္ လတ္
၈။ မဒမေမ်ာ (ခ)
ပင္လယ္ရွား မတ္-ဧၿပီ တိုက္ရိုက္ လတ္
၉။ ျဗဴးဗိုင့္ေတာင့္ မတ္-ေမ တိုက္ရိုက္ နိမ့္္
၁၀။ သမဲ့ႀကီး ၾသဂက္စ္-စက္တင္ဘာ တိုက္ရိုက္၊ ပ်ိဳးအိတ္ နိမ့္၊လတ္၊ျမင့္
၁၁။ သမဲ့ၾကက္တက္ ၾသဂက္စ္-စက္တင္ဘာ တိုက္ရိုက္၊ ပ်ိဳးအိတ္ နိမ့္၊ လတ္
၁၂။ သမဲ့ျဖဴ ၾသဂက္စ္-စက္တင္ဘာ တိုက္ရိုက္၊ ပ်ိဳးအိတ္ နိမ့္၊ လတ္
၁၃။ လမု ဇူလိုင္- ၾသဂက္စ္ ပ်ိဳးေထာင္ေျမလံုးမဲ့ နိမ့္
၁၄။ လဘ မတ္-ဧၿပီ ပ်ိဳးေထာင္ေျမလံုးမဲ့ နိမ့္
၁၅။ လမုတသတ္ ဇူလိုင္-ၾသဂက္စ္ ပ်ိဳးေထာင္ေျမလံုးမဲ့ နိမ့္
၁၆။ ကန္႕ပလာ ဇူလိုင္-ၾသဂက္စ္ ပ်ိဳးေထာင္ေျမလံုးမဲ့ နိမ့္
၁၇။ ကနစို ဇူလိုင္-ၾသဂက္စ္ တိုက္ရိုက္၊ပ်ိဳးအိတ္၊ကိုင္း လတ္၊ ျမင့္
၁၈။ ကုန္းကနစို ေဖေဖၚ၀ါရီ-မတ္ ပ်ိဳးေထာင္ေျမလံုးမဲ့၊ပ်ိဳးအိတ္၊ကိုင္း လတ္၊ ျမင့္
၁၉။ သေရာ စက္တင္ဘာ ပ်ိဳးေထာင္ေျမလံုးမဲ့၊ပ်ိဳးအိတ္၊ကိုင္း လတ္၊ ျမင့္
၂၀။ ျမင္းက မတ္-ဧၿပီ ပ်ိဳးအိတ္ လတ္၊ျမင့္

မွတ္ခ်က္၊ ရခိုင္ေဒသ သစ္အေခၚအေ၀ၚတိ တခ်ိဳ႕ ကြာနီပါေရ။

Pataglo(2/4/2010)

လူတေယာက္အတြက္ ပွ်ဥ္းမွ် သစ္ပင္လုိအပ္ခ်က္

ရခိုင္ျပည္ဟိန္႕ သစ္ေတာတိ၊ ျပားေတာတိ ျပဳန္းတီးရျခင္းအေၾကာင္းေရ ထင္းထုတ္လုပ္မႈ၊ ထင္းသံုးစြဲမႈ တိ ေၾကာင့္လဲ ျပဳန္းတီးလားပါေရ။ ထူထပ္ေပါက္ေရာက္နီေရ သစ္ပင္တိကို မဆင္မျခင္ခြတ္ပလိုက္လို႕ျဖစ္ပါသည္။ ယၿပီးေက ျပန္လို႕ သစ္ပင္စိုက္ေတဆိုစြာ မဟိန္႕ပါ။ ယင္းေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္ဟိန္႕ သစ္ေတာတိ၊ ျပားေတာတိေရ တရက္ထက္တရက္ျပဳန္းတီးလ်က္ဟိန္႕ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္ ေတာရြာတိမာ နီထိုင္ကတ္ေတလူထုေရ လွ်ပ္စစ္ ဓါတ္အား လံုး၀မဟိ္န္႕သျဖင့္ ထင္းကို လံုး၀အားထားသံုးစြဲကတ္ရပါေရ။ အစားအေသာက္ ခ်က္ျပဳတ္ရန္နန္႕ အိမ္အသံုးအေဆာင္အတြက္ ေတာရြာမာနီေရ လူတေယာက္အတြက္ တႏွစ္စာ လံုးပတ္ လက္က်ိဳင္းပိုင္သစ္ပင္ (ရင္စို႕လံုးပတ္ ၇.၅'') အပင္ (၁၀၀) ခန္႕ လုိအပ္ပါေရ။

လူတေယာက္ တႏွစ္အတြက္ လိုအပ္ေရ သစ္ပင္ (၁၀၀)ပင္။
ယင္းေၾကာင့္

အသက္ ၃၀ ဟိန္႕ေရ လူတေယာက္အတြက္ သံုးစြဲခေရသစ္ပင္ (၃၀၀၀)ပင္။
အသက္ ၅၀ ဟိန္႕ေရ လူတေယာက္အတြက္ သံုးစြဲခေရသစ္ပင္ (၅၀၀၀)ပင္။
အသက္ ၆၀ ဟိန္႕ေရ လူတေယာက္အတြက္ သံုးစြဲခေရသစ္ပင္ (၆၀၀၀)ပင္။

သင္ အသက္ဇာေလာက္ဟိန္႕ယာလဲ?---------------------
သင့္အတြက္ ေဒနိန္႕ထိ သစ္ပင္ ဇာေလာက္ထိ သံုးစြဲခပါယာလဲ?-----------------
သင္ သစ္ပင္ ဇာႏွစ္ပင္ စိုက္ခပါယာလဲ?------------------
သင္က ျပန္စိုက္ရဖို႕ သစ္ပင္ ဇာႏွစ္ပင္က်န္ပါသိမ္းလဲ?--------------------

ကိုယ္စြာကို တြက္ၾကည့္လီကတ္ပါဖိ။
ရခိုင္ျပည္ဟိန္႕ သစ္ေတာတိကို ၀ိုင္း၀န္းထိမ္းသိမ္းႏိုင္ကတ္ပါစီ။

Pataglo (2/2/2010)

ျပားေတာက ရႀဟိေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးတိ

ျပားေတာနန္႕သတ္သက္လို႕ ဗဟုသုတတိကို မွ်၀ီျခင္းျဖစ္ပါေရ။ ျပားေတာနန္႕ပတ္သက္လုိ႕ အကၽြန္ထက္ သိတတ္နားလည္လူတိအမ်ားႀကီး ဟိန္႕လီဖို႕ဆိုစြာ အကၽြန္ယံုၾကည္ပါေရ။ အမွားပါေက ေစတနာနန္႕ ေထာက္ျပပီးကတ္ပါလို႕ မိတၱာရပ္ခံပါေရ။

ျပားေတာနန္႕ပတ္သက္လို႕
တိုင္းတာလို႕ရေရ အက်ိဳးေက်းဇူးတိနန္႕ တိုင္းတာလို႕မရေရအက်ိဳးေက်းဇူးတိ ဆိုပနာ ႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခားလုိ႕ရပါေရ။
တိုင္းတာလို႕ရေရ အက်ိဳးေက်းဇူးတိ
(၁) သစ္ေတာထြက္ပစၥည္း (သစ္၊ တိုင္၊ ေမ်ာ၊ မီးသြီး၊ ထင္း)
(၂) သစ္ေတာထြက္ပစၥည္း အေသးအဖြဲေခ်တိ (အုန္း၊ႀကိမ္၊ဖ်ာ၊ ျမက္ဘယဆီး၊ပ်ားရည္၊ ဆိုးဆီ)
(၃) ျပားေတာ သစ္မ်ိဳးတခ်ိဳ႕ရို႕ အရြက္တိကို ကၽြဲ၊ႏြား အစာအျဖစ္ ေကၽြးေမြးႏိုင္ပါေရ။

တိုင္းတာလို႕မရေရ အက်ိဳးေက်းဇူးတိ
(၁) ပင္လယ္လႈိင္းဒါဏ္ကာကြယ္ျခင္း၊
(၂) လီျပင္းမုန္တိုင္း၊ ဆိုင္ကလုန္း၊ ရာဟုလီ စေရ ဒါဏ္ ကာကြယ္ျခင္း၊ (ျပားေတာတိ ဟိန္႕ျခင္းျဖင့္ လီျပင္းမုန္တိုင္း ဒါဏ္ ကို သက္သာစီပါေရ)
(၃) ျပားေတာတိအတြင္း က်ဳပ္နစ္(ႏႈံး)တိပို႕ခ်ျခင္းျဖင့္ ျမစ္၊ေခ်ာင္းတိအတြင္း သဲေသာင္ျပင္ ျဖစ္ထြန္းမႈ ကို ေလ်ာ့နည္းစီျခင္း။
(၄) ျမစ္ေၾကာင္းနန္႕ ပင္လယ္ကမ္းေျခတည္ၿငိမ္မႈကို ျဖစ္ေပၚစီျခင္း။
(၅) ျပားေတာ သစ္ပင္တိ အရြက္၊အျမစ္၊ သစ္ကိုင္း၊ အေခါက္ဆြီးအပိုင္းအစတိေရ ငါး၊ပဇြန္ အစဟိေရ ရီနီ သတၱ၀ါတိအတြက္ ေပါင္းပြားရာ၊ နားခိုရာနန္႕ အဓိက အစာအဟာရအျဖစ္ေထာက္ပံ့ပီးေရ နီရာျဖစ္ျခင္း ( ျပားေတာ တဧက က တႏွစ္မာ ငါး၊ ပဇြန္တိအတြက္ အစာအျဖစ္ မက္ထရစ္ (၈)တန္ခန္႕ ေျပာင္းလဲေၾကာင္း သိဟိန္႕ရပါေရ။
(၆) ကမ္းပါးၿပိဳတိုက္စားျခင္းကို ကာကြယ္ျခင္း။
(၇) ေဆာင္းခိုငွက္တိအပါအ၀င္ ေတာရိုင္းတိရိစၦာန္တိ က်က္စားရာ ေဒသျဖစ္ျခင္း။
(၈) ျပားေတာ သဘာ၀ေဂဟ (Mangrove Ecosystem) ဆိုင္ရာ ပိုင္ညာရပ္မ်ားကို ေလ့လာျခင္းနန္႕ သုေတသနျပဳလုပ္ျခင္း။
(၉) အပန္းေျဖျခင္းနန္႕ သဘာ၀အေျခခံ ခရီးလားလုပ္ငန္းတိ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း တိ ျဖစ္ပါေရ။

Pataglo (1/28/2010)

Decreasing of Mangrove forests in Arakan coastal region

Mangrove forest is life of Arakan coastal ecosystem in western of Burma. There are 414477.86 acres of mangrove forests in Arakan. A mangrove forest is third biggest forest in Arakan state. At the present, mangrove forests are decreased by shrimp farming production and firewood production for urban population. One of main reason is shrimp farming production it's made to deforest to mangrove trees in Arakan.

The traditional shrimp farming culture system is popular in Arakan. There was dominated by 97% of culture area. Shrimp farming system in Arakan state used huge area of mangrove forests. The shrimp farming were cut down a lot of mangrove trees in Myebon Township in Arakan state.

Most of people are interested to do shrimp farming production. They have been built the ponds in the mangrove forests area in Arakan it was increasing rapidly. According to local shrimp farmer estimate that the shrimp farming area in Arakan is 160,000 acres in 2004-2005. The government limited 120,000 acres for shrimp farming production when the government started to policy of shrimp farming in Arakan since 1994-95. The government couldn't control to increasing of shrimp farming.

Myebon Township in Arakan has been covered by shrimp farming to mangrove forests with 14000 acres. Decreasing of mangrove forests is negative impact on mangrove ecosystem and livelihood of local people because there are depending on the mangrove forests.

In Myebon township majority local people are farmers and fishermen. They depend on mangrove forests and creek and rivers for their survival. 8300 acres of farmland area are changed by shrimp ponds illegally. There is big problem between shrimp farmers and agricultural farmers for using land. If shrimp farmers argued for land using with farmers, army or authorities of township level keep the ponds or farmlands by force. There is one of example in Myebon Township.

By Khaing Win Shwe

Shrimp Farming, Mangrove Forests and Livelihood of Local People in Arakan State

Report Summary

Title of Report: : Shrimp Farming, Mangrove Forests and Livelihood of Local People in Arakan State

Arakan state is the main area of industrial shrimp farming in Burma. In the past decade, the mangrove forests in the coastal areas in Arakan(Rakhine) state have been decreasing. This decrease has been due to shrimp farming, firewood production and land reclamation.

in the entire state, dense mangrove forests are being destroyed due to the inefficiency of the government forestry department. Mangrove forests are in danger of extinction. The destruction of mangrove forests also has an impact on biodiversity. Wildlife is living without protection in the coastal region. Nobody protects them with conservation, resulting in extinction.

During early 2005 several businessmen, farmers and people connected to industrial shrimp farming were interviewed.

A shrimp farmer from Ranegree village said, "We want to maintain, and prevent our natural resources but they have been invaded, this situation has changed over time. Because we are no officers of the government and we have no power."

In conclusion to these interviews and research it became apparent that:

Current implementation of the shrimp farming policy causes a very wide gap between the rural people and the shrimp farming business.

Rural people need to protect their natural resources with traditional knowledge.

Rural people have no authority to conserve the mangrove forests.

SPDC are not protecting the mangrove forests.

By Khaing Win Shwe